İki hafta kadar önce, internette genel bir yavaşlama olduğunu hem kişisel kullanımınızdan hem de sunucu trafik raporlarınızdan görmüşsünüzdür. Her ne kadar ülkemizde Google’ın cache sunucularının engellenmesi özellikle Google üzerinden adres requestlerde gecikmeye sebep olsa da, genel yavaşlamanın sebebi çok daha farklı. Sorun, İsveç’ten kaynaklanıyor.
Müreffeh bir kuzey ülkesi olan İsveç’in en önemli teknoloji şirketlerinden TeliaSonera, internetin altyapısının düzenlenmesi ve temel altyapısal yeniliklerin kullanıma sokulması konusunda dünyanın en önemli firmalarından biri. Atlantik Okyanusu tabanındaki fiber optik kablo ağı ile küresel internet omurgasının büyük yükünü üstlenen TeliaSonera, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve diğer Avrupa ülkeleri arasındaki saniyede terabaytlarca olan veri akışını yönetiyor.
İki hafta kadar önce karşılaştığımız internetteki genel yavaşlama, özellikle WhatsApp, Facebook, Slack, Reddit ve CloudFlare gibi online dünyanın dev şirketlerini büyük ölçüde etkiledi. Başka Avrupa ülkeleri tarafından da fark edilen internet yavaşlaması (hatta bazı coğrafyalarda internet kesintisi) TeliaSonera’yı harekete geçirdi ve ağ operatörlerini uyaran bir bildiri yayımladı.
Sorunun önce TeliaSonera’nın Atlantik Okyanusu altına döşenmiş fiber optik kablolarında fiziksel bir kesintiden kaynaklandığı düşünüldü ve bu konuda araştırma yapıldı. Bu tarz kablolar, afacan balinalar veya pervasız denizaltı kaptanları tarafından zaman zaman hasara uğrayabiliyor. Ancak araştırma, tüm kabloların sağlam ve çalışır vaziyette olduğunu gösterdi.
Sonuçta sorunun, bir sistem mühendisinin küçük bir hatasından kaynaklandığı ortaya çıktı. Görünen o ki mühendis, önemli bir internet omurgası router’ını yanlış ayarlayarak, Avrupa’nın tüm internet trafiğini Hong Kong’a yönlendirmişti.
TeliaSonera sorunu anında çözdü ve kısa zaman içerisinde internet trafiği normal akışına geri döndü. Ancak doğal olarak TeliaSonera birçok teknoloji devi firmadan ve müşterilerinden zehir zemberek geri bildirimler almayı sürdürüyor. Örneğin Cloudflare’ın CEO’su Matthew Prince, açık açık TeliaSonera’dan kaynaklı bu hatanın kabul edilemez olduğunu ve sistemsel sorunlarını tamamen giderene kadar TeliaSonera ile ilişkilerini askıya aldıklarını Twitter üzerinden belirtti.
Daha önce sizlerle paylaştığımız Hosting Hizmeti Alırken Yedeklemenin Önemi başlıklı yazımızda, özellikle kritik konularda sunucu yedeklerinin coğrafi olarak da farklı yerlerde alınması gerektiği üzerinde durmuştuk. “Yedek ve canlı sitelerinizin lokasyonları, yazılım altyapıları, donanımları, şirketleri, şirketlerin sorumlu olduğu ülkeler bile farklı olsun” derken, tam da böyle bir senaryodan bahsetmiştik. Ana merkezleri Avrupa’da olan, ayna yedeklerini de Avrupa’da tutan tüm sunucular böyle bir yedekleme senaryoları olmadığı için oldukça büyük zarara uğradılar. İnternet sitelerinin açılmasındaki 1 saniyelik hız farklarının ciroları yüzde 5 oranında etkilediği bir dünyada, 10 dakika gibi gecikme sürelerinin nasıl bir kayıp yaratacağını varın siz düşünün.